Ostatnia aktualizacja 12 września, 2022
Czym są systemy operacyjne i które z nich są najpopularniejsze w 2022 roku? Czy znacie je wszystkie? Do czego przydają się najbardziej? W niniejszym tekście postaramy się opisać każdy z nich w krótkich słowach.
Ostatnia aktualizacja: 12.09.2022. Dodaliśmy informację na temat Windows 10.
Czym jest system operacyjny?
Systemem operacyjnym nazywamy oprogramowanie, które zajmuje się zarządzaniem danym sprzętem. Może nim być komputer, laptop, tablet, smartfon lub inne podobne urządzenie.
Jest to, po tak zwanym BIOS i Boot Loaderze, pierwsze oprogramowanie, które uruchamia się na tych urządzeniach. Dzięki nim można zarządzać i sterować urządzeniem, w tym jego podzespołami, jak również podłączonymi do niego urządzeniami peryferyjnymi. Dodatkowo pozwala instalować i uruchamiać inne aplikacje, które nie są częścią składową systemu operacyjnego.
Obecnie systemy operacyjne są tworzy się tak, aby nie były dla użytkownika czarną magią ogarnianą jedynie przez fachowców. Już nawet kilkuletnie dzieci radzą sobie z ich obsługą. Wszystko przez intuicyjne interfejsy obsługi, w tym często sterowane dotykiem lub głosem.
Jak zbudowany jest system operacyjny?
Każdy system operacyjny budowany jest z trzech elementów, które są jego podstawą.
Jądro
Podstawą systemów operacyjnych zawsze jest jądro. Jest ono odpowiedzialne za obsługę wszystkich podstawowych elementów systemu. Dzięki niemu możliwe jest efektywne wykorzystanie procesora (w tym jego wielu rdzeni), pamięci i magistral. Innymi elementami system steruje dzięki dedykowanym dla nich sterownikom.
Interfejs
Interfejs jest nakładką na jądro, dzięki której użytkownik może zarządzać urządzeniem, systemem i aplikacjami w nim zainstalowanymi.
Im jest on lepiej zaprojektowany, tym łatwiej użytkownik może sprawować nad nimi kontrolę. Najnowsze wersje na urządzenia przenośne pozwalają na efektywne sterowanie całością nawet przez dzieci, które nie umieją jeszcze czytać i pisać, a także nie wymagają do tego urządzeń peryferyjnych, w tym myszki, klawiatury, czy rysika – wszystko odbywa się dzięki dotykowi oraz głosowi użytkownika.
System plików
Dzięki systemowi plików system operacyjny może dokonywać operacji odczytu i zapisu danych na różnego rodzaju nośnikach. Pamięć masowa służy do przechowywania systemu, w tym jego wszelkim elementom, aplikacji, danych oraz innych informacji, z których korzysta użytkownik.
Normą jest to, że systemy operacyjne różnego rodzaju i opracowane przez różnych producentów korzystają z innych, nie zawsze kompatybilnych ze sobą systemów plików.
Systemy operacyjne popularne w 2022 roku
W urządzeniach dostępnych na rynku w 2022 roku znajduje się kilka systemów operacyjnych.
Windows 10
Windows 10 nadal jest najpopularniejszą wersją z rodziny systemów od Microsoftu, osiągając 71, 91% udziałów w rynku komputerów stacjonarnych na koniec sierpnia 2022. Swoją premierę miał w 2015 roku i decyzją Microsoftu każdy posiadać oryginalnej wersji systemu Windows 7, 8 lub 8.1 mógł darmowo aktualizować go do wersji Windows 10. Taka możliwość miała działać jedynie przez rok.
Windows 10 miał wyeliminować problemy, które towarzyszyły wersji 8, a także miał być lepiej dostosowany do urządzeń z ekranem dotykowym. Przywrócono w nim menu Start, które w wersji 8 i 8.1 zniknęło oraz umożliwiono tworzenie wirtualnych pulpitów.
Microsoft Windows 11
Microsoft Windows to system operacyjny, który jest jednym z najpopularniejszych, który spotyka się w komputerach stacjonarnych i przenośnych na całym świecie. Jego znajomości pozwala użytkownikom obsługiwać komputery, niezależnie od języka, który ustalono na danym sprzęcie. Ikony aplikacji są wszędzie takie same, a także obsługa przeglądarek i wyszukiwarek jest łatwa i intuicyjna.
Najnowsza jego wersja, Microsoft Windows 11 lawinowo zdobywa popularność, choć na jej dominacji stoi na przeszkodzie element bezpieczeństwa, który wymaga odpowiednich sprzętowych elementów w procesorze i BIOSie urządzenia.
Na ten system dostępne są niezliczone gry, aplikacje, w tym całkowicie darmowe, ale zapewniające obsługę większości potrzeb użytkowników od amatorów do profesjonalistów.
Sprawdź: Microsoft udostępnia Windows 10 na procesory iMX8
Mac OS
Mac OS to system operacyjny, który preinstalowany jest na większości komputerów firmy Apple. Niewielka fragmentacja konfiguracji urządzeń tego producenta sprawia, że system dobrze dopracowano pod względem wydajności, stabilności i bezpieczeństwa. W przeciwieństwie do Windows, który może być instalowany na sprzęcie Apple, Mac OS nie nadaje się dla komputerów, na których bez problemów działa system Microsoftu.
Linux
Linux to darmowa alternatywa dla wcześniej wymienionych systemów operacyjnych. Dostępne są różne jego wersje na niemal każdy rodzaj sprzętu komputerowego. Jest szybki, dość bezpieczny, a nowoczesne interfejsy sprawiają, że nie jest tak niedostępny jak jeszcze kilka(naście) lat temu. Ważne jest także to, że nie zawsze trzeba go instalować, a można go uruchamiać z nośników zewnętrznych – pendrajwów, czy płyt CD/DVD.
Android
Android jest systemem wywodzącym się z Linuxa. Opracowano go w firmie Google i najczęściej instaluje się go na smartfonach i tabletach. Dzięki swojej prostocie i wymaganiom sprzętowym może pracować na urządzeniach o niezbyt wysokiej wydajności i pojemności pamięci operacyjnej.
Najnowszy Android 12 wydano 4 października 2021 roku. Aktualizacja usprawnia m.in. łatwiejsze udostępnianie WiFi, umożliwia wykorzystywanie gestów w trybie immersyjnym, a także wprowadza przewijanie zrzutu ekranu.
IOS
IOS, podobnie jak Mac OS jest systemem operacyjnym opracowanym przez firmę Apple dla swoich urządzeń typu smartfony i tablety. Jest szybki, wydajny i w miarę bezpieczny, a to podobnie jak w przypadku komputerów, sprzęt Apple charakteryzuje się niską różnorodnością podzespołów, co znacznie ułatwia jego optymalizację.
Zobacz: Unix, Linux – czym się różnią i dla kogo są przeznaczone?
