Ostatnia aktualizacja 25 lipca, 2022
Jedna z kluczowych cech dobrego projektu użytkowego to brak konieczności nadmiernego zaangażowania mentalnego. Zetknięcie się z produktem końcowym powinno nieść za sobą możliwość wykonania intuicyjnych czynności, które nie będą nadwyrężały pamięci roboczej użytkownika. Mimo to słaby UX wciąż nie jest jeszcze rzadkością, dlatego tak ważne jest uwzględnianie perspektywy użytkowników. Obciążenie poznawcze w projektowaniu doświadczeń dotyczy stopnia zużywania zasobów mentalnych na obsługiwanie produktu. Jak minimalizować ten negatywny wpływ?
Ostatnia aktualizacja: 25.07.2022. Dodaliśmy informacje na temat audytu UX.
Sprawdź: Błędy w UX – 7 najczęściej popełnianych
Obciążenie poznawcze – na czym polega?
Teorię obciążenia poznawczego opracował w 1988 roku psycholog edukacyjny John Sweller. Chodzi w niej o to, że pamięć robocza mózgu ma ograniczone miejsce na pomieszczenie informacji. Jeśli dociera ich zbyt wiele w jednym momencie, wówczas może dojść do wspomnianego obciążenia poznawczego.
W kontekście UX może się do niego przyczynić nieprzemyślana architektura serwisu oraz informacji w nim zawartych. Przeciążenie sprawia problemy w końcowym podejmowaniu decyzji w myśl teorii Barry’ego Schwartza – im więcej możliwości, tym trudniejszy wybór.
Jak minimalizować wystąpienie obciążenia poznawczego?
Według raportu „Customers 2020”, autorstwa amerykańskiej firmy konsultingowej Walker, w najbliższych latach doświadczenie użytkowników zastąpi wcześniejsze atuty marki związane np. z szerokością oferty lub ceną. Żyjemy w czasach, w których przewaga konkurencyjna coraz częściej będzie dotyczyć pozytywnych doświadczeń w zetknięciu z produktem. Koncentrowanie swoich wysiłków na doświadczeniu użytkownika staje się priorytetem. Jak zadbać o nie i zrównoważyć przepływ informacji?
10 heurystyk użyteczności według Jakoba Nielsena to podstawa. Spis zasad na temat projektowania interfejsów zawiera najistotniejsze elementy dobrego projektowania doświadczeń, na które składa się:
- Widoczność statusu systemu;
- Dopasowanie do świata rzeczywistego, czyli użycie zrozumiałego języka;
- Umożliwienie użytkownikowi cofnięcia lub ponowienia działań;
- Przyjęcie spójnej konwencji w projekcie;
- Zapobieganie błędom;
- Rozpoznawalność elementów, dzięki czemu użytkownik nie będzie musiał uczyć się ich przeznaczenia na pamięć;
- Możliwość elastycznego korzystania z interfejsu, czyli personalizacja, udostępnianie skrótów itp.;
- Estetyczny i minimalistyczny design, w którym priorytetem są funkcje;
- W przypadku wystąpienia błędów konieczne są jasne komunikaty o ich rodzaju, a także proponowanie rozwiązania;
- Dostępność dokumentacji z możliwością szybkiego wyszukania pomocnych informacji.
Opłacalność inwestowania w UX ma potwierdzenie w raportach wiodących firm strategicznych i analitycznych. Raport „Business Value of Design” firmy McKinsey&Company powstał na bazie badań przeprowadzonych w latach 2013-2018 w 300 firmach na całym świecie. Wynika z niego, że niezależnie od branży, firmy inwestujące w UX oraz design notują dwa razy większe przychody od swojej konkurencji.
Zobacz: UI a UX design – na czym polega różnica?
Obciążenie poznawcze użytkowników może więc być głównym czynnikiem skłaniającym do wyboru rozwiązań konkurencji. Ludzie szukają szybkich i prostych rozwiązań problemów, niekoniecznie wybierając te najbardziej optymalne. Minimalizowanie negatywnych skutków obciążenia będzie skłaniało ich do wyborów, które nie wymagają złożonego planowania i decyzji. Dlatego dobry projekt nie musi być najbardziej funkcjonalny w rozumieniu naszpikowania różnorodnymi możliwościami, ale ma przede wszystkim odpowiadać na podstawową potrzebę użytkownika, który po niego sięga.
Audyt UX
Jeśli zmiany w zakresie doświadczenia użytkowników mają dotyczyć istniejącego serwisu, warto przeprowadzić audyt UX, który pozwoli na wyłonienie słabych punktów strony lub aplikacji. Dzięki tej procedurze mamy szansę sprawdzić, czy witryna odpowiada na potrzeby odbiorców, jak również unowocześnić rozwiązania zgodnie z najnowszymi trendami.
W skład audytu UX wchodzą następujące kwestie:
- Czy mobilna wersja strony lub aplikacji działa zgodnie z oczekiwaniami?
- Zrozumiałość hierarchii informacji i sekcji na stronie.
- Użyteczność i estetyka strony głównej.
- Widoczność przycisków i innych elementów klikalnych.
- Elementy nawigacji oraz użyteczność formularzy.
W jaki sposób przeprowadzić audyt UX? Zazwyczaj korzysta się z kilku metod.
- Lista kontrolna
Korzystając z listy kontrolnej, sprawdzamy stronę w oparciu o wyznaczone punkty. Taka lista jest bardzo szczegółowa, ale na ogół nie jest dopasowana do danego serwisu lub aplikacji. Zatem z jednej strony pozwala na obiektywne wnioski, jednak bywa, że nie uwidoczni wszystkich błędów.
- Wędrówka poznawcza
Przeprowadzając audyt za pomocą tej metody, poruszamy się po stronie lub aplikacji z uwzględnieniem konkretnego scenariusza ścieżki użytkownika. Wędrówka poznawcza umożliwia wyłonienie błędów, które mogły być przeoczone wcześniej.
- Analiza heurystyczna
Audyt z wykorzystaniem analizy heurystycznej opiera się o sprawdzenie serwisu lub aplikacji zgodnie z 10 Heurystykami Nielsena.
