Ostatnia aktualizacja 27 listopada, 2023
Dla programistów hasło kod źródłowy to podstawa, ale dla laików jest czymś niezrozumiałym. Definicja jest banalnie prosta, a znaczenie kodu źródłowego jest niezmiernie ważne przy tworzeniu oprogramowania, w tym także stron WWW.
Ostatnia aktualizacja: 16.09.2022. Dodatkowa treść i akapit dotyczący podglądu kodu źródłowego stron WWW.
Co to jest kod źródłowy i do czego służy?
Kodem źródłowym nazywamy szczegółowe instrukcje pisane i zrozumiałe przez programistę przy wykorzystaniu danego języka programowania, których wykonanie przez komputer prowadzi do prezentacji wyników operacji na dostępnych danych. Struktura danych takiego kodu pozwala także na jego interpretację przez innych programistów, a także na wykonywanie w nim modyfikacji.
Co ciekawe, kod źródłowy nie musi mieć formy elektronicznej, czyli zapisanej w formie plików. Można go także spotkać w publikacjach książkowych, które pokazują fragmenty kodu w celach szkoleniowych. Mogą być także publikowane w artykułach na stronach internetowych, gdzie tłumaczy się działanie skryptów, algorytmów itp.
Jednym ze sposobów uczenia się programowania, a także podnoszenia własnych kwalifikacji przez programistów, jest analiza kodów źródłowych napisanych przez innych programistów. Dzięki temu można sprawdzić, jak z danym problemem poradzili sobie inni, czy zrobili to lepiej, lub czy można zoptymalizować dany fragment, aby działał lepiej lub wydajniej.
Kod źródłowy jest kompilowany, czyli tłumaczony z zapisu w języku programowania na kod wynikowy, którym najczęściej jest kod maszynowy. Ten ostatni dopiero jest zrozumiały i możliwy do wykonania przez procesor komputera. Można też zastosować kompilator JIT (Just-In-Time), aby wykonywać kompilację kodu w czasie rzeczywistym.
Dzięki zastosowaniu języka programowania programista nie musi dokładnie zapisywać wszelkich operacji potrzebnych do działania danego programu. Składnia języka pozwala pominąć wiele żmudnych zapisów, dzięki czemu całość kodu powstaje szybciej.
Dopiero na etapie kompilacji całość jest przygotowana do wykonania. Pozwala to także na łatwiejsze pisanie programu dla różnych konfiguracji sprzętowych. W innych przypadkach całość musiałaby zawsze być przygotowywana specjalnie pod daną platformę, a to mogłoby być procesem długim i mało opłacalnym pod względem zużytych zasobów i kosztów.
Rodzaje kodu źródłowego
Kod źródłowy może być dostępny dla wszystkich, a także tajny, gdyż jest tajemnicą i własnością danego programisty lub firmy, w której pracuje.
Otwarte oprogramowanie może być wykorzystywane przez różnych programistów i firmy, modyfikowane i udostępniane innym.
Więcej o wolnym oprogramowaniu przeczytasz tu: Open Source – co to jest i na co pozwala?
Oprogramowanie zamknięte występuje właśnie wtedy, gdy jego twórca lub właściciel nie chcą dzielić się nim z innymi podmiotami. Jego użycie sprowadza się jedynie do możliwości używania skompilowanego do postaci aplikacji kodu na zasadzie licencji. Kod jest chroniony prawem autorskim, często też patentami.
Sprawdź: Kod źródłowy – wyciek i jego niebezpieczeństwa
Jak określa się jakość kodu źródłowego?
Jakość kodu źródłowego określa się na kilka sposobów. Cytując za Wikipedią:
- czytelność – wypracowano wiele sposobów formatowania kodu mających na celu zwiększenie jego czytelności z uwzględnieniem struktury konkretnego języka,
- wydajność generowanego kodu wynikowego,
- łatwość rozbudowy – wynika z odpowiedniej organizacji wykorzystywanych w kodzie elementów języka oraz stosowania właściwych technik programistycznych,
- przenośność.
Jak wyświetlić kod źródłowy strony WWW?
Nie każdy wie, że w większości przeglądarek internetowych można wyświetlić kod źródłowy strony WWW. Jedni mogą chcieć zobaczyć, jak wygląda struktura strony, innych interesuje fragment kodu, a ktoś inny może chcieć pobrać “niepobieralny” adres filmu lub ilustracje zamieszczone w witrynie.
Przykładowo w przeglądarce Brave lub Edge, które bazują na silniku Chromium, wystarczy kliknąć prawym klawiszem myszki na stronę i wybrać z menu “Wyświetl źródło strony”, albo po prostu wybrać kombinację klawiszy “CTRL+U”. W przeglądarce Opera jest to prawy klawisz myszy i opcja “Źródło strony”.
