Ostatnia aktualizacja 6 października, 2023
Umowa o zakazie konkurencji to specyficzny rodzaj umowy, który reguluje zakres działalności pracownika w trakcie lub po zakończeniu współpracy z danym pracodawcą. Celem takiej umowy jest ochrona interesów pracodawcy, w tym jego know-how, tajemnic handlowych oraz relacji z klientami. Na czym ona polega w kontekście umowy o pracę oraz kontraktu B2B? Na te pytania odpowiadamy w poniższym tekście.
Umowa o zakazie konkurencji w kontekście umowy o pracę
Umowę o zakazie konkurencji w kontekście umowy o pracę reguluje kodeks pracy. Zgodnie z artykułem 1011 kodeksu pracy, umowa o zakazie konkurencji może być zawarta tylko na piśmie i tylko z pracownikiem, który ma dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Można zawrzeć umowę o zakazie konkurencji równocześnie z umową o pracę. Będzie ona stanowić jej integralną część, na przykład w formie osobnego paragrafu. W takim przypadku jedno pisemne porozumienie faktycznie składa się z dwóch różnych umów – o pracę i o zakazie konkurencji. Oba te elementy powinno się analizować jako niezależne od siebie.
W przypadku zmiany okoliczności, np. w trakcie trwania zatrudnienia, pracownik zyskuje obowiązki, które mogą wymagać podpisania umowy o zakazie konkurencji, można ją podpisać jako dodatkowy dokument.
Ponadto artykuł 1012 stanowi, że pracodawca jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania za okres, w którym zakaz ma zastosowanie. Jego wysokość nie może być niższa niż 25% wynagrodzenia pracownika za ostatni miesiąc pracy.
Warto podkreślić, że zgodnie z artykułem 1013 kodeksu pracy, zakaz konkurencji nie może być nieograniczony czasowo. Zwykle określa się go na okres od kilku miesięcy do kilku lat po zakończeniu współpracy.
Zakaz konkurencji musi być również ograniczony terytorialnie i branżowo, aby był uznany za ważny. W praktyce oznacza to, że pracodawca nie może zabronić pracownikowi podjęcia jakiejkolwiek pracy po zakończeniu umowy, ale tylko tej, która bezpośrednio konkuruje z jego działalnością.
B2B a zakaz konkurencji
W kontekście umów B2B, mechanizm zakazu konkurencji działa nieco inaczej. Tutaj nie mamy do czynienia z kodeksem pracy, ale z kodeksem cywilnym. Strony mają większą swobodę w negocjowaniu warunków.
Na przykład, programista współpracujący z jedną firmą może zgodzić się na zakaz współpracy z konkurencyjnymi firmami na określony czas, ale może również negocjować wyższe odszkodowanie za ten okres. Warto również zauważyć, że w umowach B2B zakaz konkurencji może być zastosowany nie tylko po zakończeniu współpracy, ale również w trakcie jej trwania. Ostateczne warunki są kwestią negocjacji i mogą być bardzo różne w zależności od specyfiki współpracy oraz branży.
Dalsza część tekstu znajduje się pod materiałem wideo:
Jak powinna wyglądać poprawnie skonstruowana umowa o zakazie konkurencji?
- Zgodność z prawem: Umowa musi być zgodna z obowiązującym prawem, czy to kodeksem pracy w przypadku umów o pracę, czy kodeksem cywilnym w przypadku umów B2B.
- Forma pisemna: Umowa o zakazie konkurencji powinna być zawarta na piśmie. Jest to szczególnie ważne w kontekście umów o pracę.
- Określenie stron: Kto jest pracodawcą, a kto pracownikiem lub kontrahentem.
- Zakres działalności: Precyzyjne określenie zakresu działalności, której zakaz dotyczy. Może to być określone branżowo, technologicznie czy nawet projektem.
- Okres obowiązywania: Jasne określenie czasu, na jaki zakaz ma obowiązywać. W przypadku umów o pracę, okres ten nie może być nieograniczony.
- Terytorialne ograniczenie: Określenie, czy zakaz ma zastosowanie tylko na określonym terytorium, czy też globalnie.
- Odszkodowanie: Wysokość odszkodowania lub innej formy rekompensaty za okres, w którym zakaz ma zastosowanie.
- Klauzule karne: Ewentualne klauzule karne za naruszenie umowy, które muszą być rozsądne i proporcjonalne do potencjalnej szkody.
- Postanowienia dodatkowe: Możliwość zakończenia umowy przed czasem, warunki jej przedłużenia, oraz inne postanowienia, które strony uznają za istotne.
Zaleca się konsultację z prawnikiem przed podpisaniem umowy, aby upewnić się, że jest ona zgodna z prawem i chroni interesy obu stron.
Czytaj także:
Zakaz konkurencji w umowie o pracę i B2B
Praca po godzinach – czy można odmówić pracodawcy?
