Ostatnia aktualizacja 5 października, 2023
Wykres pudełkowy (box plot) to narzędzie graficzne, którego używa się do wizualizacji rozkładu danych statystycznych. Jest to wyjątkowo użyteczny sposób na przedstawienie różnych aspektów zestawu danych, np. jego tendencji centralnej, rozproszenia oraz ewentualnych wartości odstających.
Wykres pudełkowy często towarzyszy analizie statystycznej, badaniom naukowym, a także kontekstom biznesowym, gdzie pomaga w podejmowaniu decyzji opartych na danych. Jak wygląda jego budowa i jak go odczytywać? O tym piszemy w poniższym tekście.
Co to jest wykres pudełkowy?
Wykres pudełkowy występuje także pod nazwą “wykres skrzynkowy” lub “wykres ramkowy”. Jest to graficzna reprezentacja pięciu kluczowych statystyk opisowych: minimum, pierwszy kwartyl (Q1), mediana, trzeci kwartyl (Q3) oraz maksimum. Wspomnianych statystyk używa się do opisania rozkładu danych w zestawie i są zwykle przedstawiane w formie “pudełka” z “wąsami”.
Jak odczytywać wykres skrzynkowy?
- Pudełko: Obejmuje wartości od Q1 do Q3 i reprezentuje interkwartylowy zakres rozkładu.
- Linia w pudełku: Oznacza medianę, czyli wartość środkową zestawu danych.
- Wąsy: Linie, które wychodzą z pudełka, reprezentują zakres danych, rozciągając się od minimum do maksimum.
- Punkty poza wąsami: Są to wartości odstające, które są znacznie różne od reszty danych.
Zastosowania wykresu pudełkowego
Wykres pudełkowy znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach. W medycynie wykorzystuje się go do analizy wyników badań klinicznych, w finansach do oceny ryzyka inwestycyjnego, a w inżynierii do oceny jakości produktów. Dzięki swojej zdolności do efektywnego przedstawiania różnych aspektów rozkładu danych, wykres skrzynkowy jest niezastąpiony w analizie statystycznej.
W kontekście IT, wykres pudełkowy może być używany w narzędziach do monitorowania, np. Grafana czy Kibana, gdzie pomaga w szybkim zrozumieniu stanu systemu. Można go również stosować w narzędziach do analizy danych, np. w Pythonie z biblioteką Matplotlib czy R z ggplot2, do tworzenia bardziej zaawansowanych analiz.
Wady i zalety wykresu pudełkowego
Wykres pudełkowy jest narzędziem o wielu zaletach, ale cechuje się także pewnymi ograniczeniami.
Jedną z największych zalet jest jego zdolność do szybkiego i efektywnego przedstawienia kluczowych statystyk opisowych zestawu danych. Można na nim łatwo zauważyć medianę, kwartyle oraz potencjalne wartości odstające, co jest niezwykle użyteczne w analizie porównawczej różnych grup danych. Tego typu wykres nadaje się do wstępnej analizy danych, pozwalając na szybkie zrozumienie ich charakterystyki.
Jednakże, wykres skrzynkowy ma też swoje wady. Nie jest on zbyt efektywny w przypadku danych o skomplikowanym rozkładzie, gdzie pojedyncze statystyki opisowe nie są wystarczające do pełnej charakteryzacji danych. Ponadto dla osób nieobeznanych z analizą statystyczną, wykres pudełkowy może być początkowo trudny do interpretacji. W związku z tym jego efektywność jest największa, gdy jest stosowany w odpowiednim kontekście.
Czytaj także:
